Gottman

Wij maken onder andere gebruik van wetenschappelijk materiaal van J. Gottman (VS). Gottman heeft jarenlang wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de grondbeginselen van relaties. Zo kan hij onder meer binnen drie minuten, met een waarschijnlijkheid van 96% vaststellen of een relatie een langdurig leven is beschoren of niet. Ook heeft hij aangetoond dat bepaalde vormen van ‘communicatie’ in een relatie (feitelijk gedrag), rechtstreeks een negatieve invloed heeft op het immuunsysteem van de betrokkenen.

Hij heeft aangetoond dat het hebben van conflicten binnen een relatie prima is. Op een constructieve manier boosheid uiten klaart de lucht en brengt de relatie terug in balans. Anders wordt het wanneer binnen de conflicten regelmatig één of meerdere van de vier ‘gifpijlen’ regelmatig (verwijt, verdedigen, minachten en negeren) wordt toegepast. Uit zijn onderzoek komt naar voren dat als deze vier ‘gifpijlen’ chronisch aanwezig zijn dit in 80% van de relaties leidt tot een scheiding. En wanneer daarbij de herstelpogingen ook nog eens regelmatig worden afgewezen is er zelfs een kans van 90% dat de relatie eindigt. Deze resultaten kunnen direct vertaald worden naar zakelijke relaties.
Deze vier gifpijlen waar we mee werken zijn:

Verwijten
Er is verschil tussen het uiten van een klacht of het geven van een verwijt. Bij een klacht wordt aangegeven welk gedrag lastig wordt gevonden. Een verwijt gaat verder waarbij
de persoonlijkheid of het karakter van de ander ter discussie wordt gesteld. Het probleem wordt bij de partner neergelegd. Bijvoorbeeld ‘ik vind het vervelend dat je je niet hebt afgemeld’ is een klacht. Wanneer wordt gezegd ‘ik vind het ongelooflijk dat je je nooit afmeldt, je bent altijd te laat, wat ben je toch onverantwoordelijk’ is er sprake van een verwijt. Een verwijt is onder meer te herkennen aan het gebruik van woorden als: altijd, nooit, waarom ben je zo…, typisch voor jou om…, etc.

Verdedigen
Het is een vrij natuurlijke reactie om middenin een conflict je te verdedigen. Hoewel dit begrijpelijk is, draagt het niet bij aan de kwaliteit van de relatie. Vaak komt verdediging voort het aangevallen voelen. In plaats van te proberen de ander te begrijpen wordt eigen verantwoordelijkheid ontkend, worden excuses gegeven of wordt een klacht beantwoord met een klacht. Verdedigen herken je o.a. aan : je blijft jezelf herhalen zonder te reageren op de ander of het gebruik van woorden als: het is niet mijn fout dat…, dat is niet waar…, ja maar…, jij bent degene die…, het is niet eerlijk, etc.

Minachting
Dit gaat een stap verder dan een verwijt. Het is het openlijk tonen van geen respect en het bewust beledigen of zelfs onderuit halen van (de eigenwaarde van) de ander. Hierbij worden onder meer scheldwoorden of vijandige humor gebruikt, worden sarcastische opmerkingen geplaatst of wordt een persiflage van de ander gemaakt. Bijvoorbeeld: ‘ik werk altijd over, ben altijd eerder aanwezig en ga later weg, en jij komt rustig een half uur te laat en je doet dan vervolgens de hele dag niets. Wat ben je toch een waardeloze collega! Wat een ellende dat ik met jou moet samenwerken, ik heb helemaal niets aan je, je stelt echt niets voor.’

Negeren
In plaats van dat het probleem of conflict wordt aangegaan onttrekt iemand zich mentaal of fysiek uit de relatie. Er wordt niet (meer) gereageerd op wat wordt gezegd of gedaan. Hoewel het nuttig kan zijn om dit af en toe toe te passen, is het destructief voor de relatie als het op regelmatige basis gebeurt. Verschillende vormen zijn: het onderwerp veranderen, wegkijken, weggaan/afzonderen, ook het niet beantwoorden van de email of telefoon valt onder negeren.

In onze aanpak maken we de teamleden bewust van deze gifpijlen en het antigif wat daarbij gebruikt kan worden. Door middel van oefeningen en opdrachten kan het team werken aan een betere/gezondere omgangsvorm.